Digitale versie kerkblad: goedkoop of duurkoop?
Soms zien we dat kerken ervoor kiezen om minder papieren kerkbladen te verspreiden en de digitale versie van het kerkblad per mail te versturen naar kerkleden. Dat doen ze om twee verschillende redenen: digitaal lijkt milieuvriendelijker én goedkoper dan drukwerk. Maar is dat ook echt het geval?
Milieu
Op het eerste gezicht lijkt het versturen van een bericht per e-mail misschien minder belastend voor het milieu dan het produceren van papieren bladen, maar wie zich erin verdiept heeft algauw in de gaten dat dat niet klopt. Zo heeft de papierindustrie in de afgelopen jaren een enorme verduurzamingsslag gemaakt, en alle elektriciteit en apparaten die nodig zijn voor digitale berichten zijn bijzonder schadelijk voor het milieu. Wil je hierover meer weten? Lees dan de uitkomsten van deze onderzoeken.
Financiën
Er is geen speld tussen te krijgen: als je besluit om minder kerkbladen te laten drukken ben je goedkoper uit dan voorheen. Maar let op: het vervangen van het papieren kerkblad door een digitale versie heeft veel méér gevolgen. Dat heeft alles te maken met de verschillen tussen digitale en papieren communicatie.
Digitaal
Een sterke kant van digitale communicatie is de snelheid waarmee berichten kunnen worden verspreid. Bijvoorbeeld: één druk op de knop en je digitale nieuwsbrief is binnen een paar tellen binnen bij je doelgroep. Social media, website of nieuwsbrief bieden als geen ander middel de mogelijkheid om actueel te zijn in berichtgeving. Tegelijk zijn deze digitale middelen vluchtig. Dat wil zeggen: als lezer op een beeldscherm zijn we snel afgeleid en we lezen snel door teksten heen. Teksten moeten dus kort zijn. Daar komt bij dat een mail tussen veel andere mails, of een digitaal nieuwsbericht tussen andere digitale nieuwsberichten, gemakkelijk over het hoofd gezien of weggeklikt wordt.
Papier
Een papieren medium zoals een kerkblad kan vanwege zijn doorlooptijd – de tijd tussen het samenstellen en verschijnen ervan – nooit zo actueel zijn als berichten langs de digitale snelweg. Het leent zich daarom meer voor achtergrondverhalen, voor interviews en verdieping. De gedrukte vorm, het feit dat je het blad kunt vastpakken en doorbladeren, helpt bij de concentratie bij het lezen. Het is daardoor geschikt voor wat langere artikelen. Bovendien wordt het papieren kerkblad dat gedurende een langere periode op tafel ligt over het algemeen meer dan eens opengeslagen.
Onderzoek
We deden zelf onderzoek bij twee kerkbladen, die uit financiële overweging de oplage van hun gedrukte blad onlangs fors terugschroefden en daarvoor in de plaats de online versie van datzelfde blad aan de lezers aanboden. We waren heel benieuwd naar de gevolgen van die verandering. De uitkomsten ervan zijn glashelder.
Resultaten
De cijfers van beide kerken liggen heel dicht bij elkaar. Men bracht de oplage van het papieren blad terug van 2.000 naar 350 stuks en bood in plaats daarvan een online versie van het blad aan. Resultaat: 80 % van de mensen die de online versie krijgt aangeboden leest het blad helemaal niet meer. En van de overgebleven 20% klikt meer dan de helft het blad maar één keer aan, terwijl de looptijd van het blad minstens een maand is.
Gevolgen
Waar dit op neerkomt: de meeste mensen die het kerkblad in digitale vorm krijgen aangeboden zijn niet of nauwelijks meer op de hoogte van wat er speelt in de kerk. En voor veel mensen is het kerkblad het laatste lijntje dat ze met de kerk hebben. Als ook dat verwatert is hun band met de kerk definitief verbroken. Op die manier snijden we ons als kerken op verschillende manieren in de vingers. Allereerst falen we dan als kerk in de opdracht die we hebben om het Goede Nieuws breed te verspreiden. In de tweede plaats: als we uit de aandacht raken, zullen ook minder mensen financieel bijdragen via bijvoorbeeld Kerkbalans. Zo komen we in een neerwaartse spiraal terecht die we zelf gecreëerd hebben. En dan is goedkoop duurkoop geworden voor de kerk.
Slimme mix
Ons advies luidt: vervang de papieren versie van het kerkblad niet door een digitale versie. Zoek als kerk naar een slimme communicatiemix waarin papier en digitaal hun eigen plek hebben. Als het noodzakelijk is om te bezuinigen op de kosten van het kerkblad, denk dan bijvoorbeeld aan het uitbrengen van wat minder edities per jaar, met behoud van kwaliteit. En combineer dat met regelmatige digitale en papieren nieuwsbrieven, zodat iedereen op de hoogte blijft van de actuele informatie. Je kunt altijd bij de Zalige Zalm aankloppen als je hierover advies op maat wilt hebben.
Bij De Zalige Zalm lezen we met veel plezier de prachtige bladen die de kerkbladredacties maken met ons redactiesysteem. Dat levert een schat aan inspirerende, creatieve en soms verrassende onderwerpen op. Pareltjes noemen we die. Die delen we hier graag met u.
De oude houten gereformeerde kerk brandde af in 1963. Met hulp van de hele bevolking van Sittard en de katholieke geestelijkheid is er geld verzameld voor een nieuwe kerk. Met dat geld en een gratis ontwerp van de architect Ramakers kon men beginnen met de nieuwbouw.
Het is een uitnodigend gebaar naar de nieuwe mensen in de kerk om uitleg te geven over de geschiedenis zodat zij zich er thuis voelen. Maar ook voor de oudgedienden is het vast interessant om de herkomst van die opvallende figuren op de ramen te weten zodat ook zij de geschiedenis van de eigen kerk kennen.
De Protestantse Gemeente Zaandam werkt met themanummers. Het thema van de editie in februari is “Handen”. Het blad laat zien dat dit een veelzijdig thema is, het geeft veel handvatten om over te schrijven.
Dan volgt een interview met vrijwilligers Alie en Joop. In het middelpunt van de belangstelling staan wilden ze helemaal niet. En dan wordt hun interview in het kerkblad ook nog eens door De Zalige Zalm uitgekozen voor een pareltje. Het interview gaat over de stille werkers” van de kerk die al vele jaren, op de achtergrond en zonder poespas, vrijwilligerstaken voor de gemeente op zich nemen. De vrijwilligers die in iedere kerk onmisbaar zijn. In het interview zeggen Alie en Joop dat ze het maar gewoon vinden om te doen, het hoort bij christen zijn, hulp bieden aan degenen die het nodig hebben.
Nog weer een heel andere invalshoek om het over handen te hebben, is het laten zien van handen. Handen zijn net zo individueel en expressief als gezichten, zoals de foto’s op de redactionele pagina laten zien. In de rubriek boekbespreking heeft de redactie gekozen voor een fotoboek over handen. Het boek toont foto’s van handen uit de hele wereld. Werkhanden welteverstaan, de handen laten de enorme diversiteit aan werk zien dat wereldwijd door handen wordt gedaan.
De afgelopen drie jaar deden een kleine dertig initiatieven uit de breedte van de katholieke kerk mee aan Space for Grace. Space for Grace is een initiatief van het fonds Porticus, in samenwerking met het Kaski Onderzoekscentrum van de Radboud Universiteit, de firma Hoe dan Wel en het Huis van Dominicus.
Kerken hebben een boodschap voor de wereld, een Blijde boodschap. Door gebeden en goede daden proberen ‘mensen van de kerk’ de wereld om hen heen een beetje mooier te maken. Het zijn meestal niet de verhalen die de voorpagina van de krant halen. Toch mag ook dit goede nieuws doorverteld worden. Het kerkblad of het parochieblad is bij uitstek geschikt om met deze verhalen een brug te slaan tussen kerk en actualiteit.
kijken en niet te willen zwichten voor wanhoop en haat. Sanneke roept op in haar gebed om aanwezig te zijn bij hen in die vechten in de loopgraven, de Oekraïense soldaten én de Russische soldaten die slecht toegerust naar het front zijn gestuurd. Ook 
“Iedereen doet maar wat op zijn eigen manier en er is geen overleg en afstemming”: een veelgehoorde verzuchting als het gaat over de communicatie in kerken. Dat doet denken aan een prikbord in de hal van de kerk met daarop alle activiteiten die in en rond de kerk plaatsvinden. Er gebeurt van alles en er zijn talloze vrijwilligers bij betrokken. Werkgroepen, kringen, ziekenbezoekgroepen, bijbelgroepen, diaconie- en caritasvergaderingen, jeugd- en volwassencatechese en sacramentenvoorbereiding. Herkenbaar?
